Otuz Yıl Savaşları

   Otuz Yıl Savaşları ( 1618-1648 ), Avrupa'da dini bölünmeler tarafından yönlendirilen son büyük çatışmaydı ve yaklaşık 8 milyon kişinin ölümüyle sonuçlanan Avrupa tarihindeki en yıkıcı çatışmalardan biriydi . Bohemya'da yerel bir çatışma olarak başlayan bu çatışma, sonunda tüm Avrupa'yı ilgilendirerek modern çağın gelişimini etkiledi.

Savaş en kolay şekilde dört aşamaya bölünerek anlaşılır:

• Bohem İsyanı ( 1618-1620 )
• Danimarka Nişanı ( 1625-1629 )
• İsveç Nişanı ( 1630-1634 )
• Fransa'nın Nişanı ( 1635-1648)

  Protestan Reformu, 1555'te Augsburg Barışı tarafından ele alınan cuius regio, eius religio ( "kimin ülkesi, onların dini" ) politikasını belirleyen 1517'den beri dini muhalefeti ve toplumsal huzursuzluğu beslemişti. Kendi toprağını kullanmak Katolik veya Lutheran olun ( o sırada tanınan tek Protestan mezhebi ). Roma Katolik İmparatoru ( modern Almanya ) II. Ferdinand ( 1578-1637 ) 1617'de Bohemya Kralı olduğunda, Protestan tebaasını büyük ölçüde üzdü ve Mayıs 1618'de Prag'ın İkinci Defenestrasyonundan sonra Bohem İsyanı - ve Otuz Yıl Savaşları - başladı. Ve Protestanlar, seçtikleri hükümdar Pfalz'dan V. Frederick'i ( 1596-1632 ) destekler.

   V. Frederick'in kuvvetleri 1620'de Beyaz Dağ Muharebesi'nde yenildi ve Protestan Danimarka 1625'te çatışmaya girdi; 1618'den beri kaynaklar ve Katolik İspanya II. Ferdinand'ı destekledi. Danimarka Kralı IV. Christian'ın istediği bir onur.

OTUZ YIL SAVAŞLARI, PROTESTAN REFORMUNUN “RESMİ” SONU OLARAK KABUL EDİLİR .

  IV. Christian, Katolik paralı asker lideri Albrecht von Wallenstein'ın ( 1583-1634 ) komutasındaki İmparatorluk kuvvetleriyle boy ölçüşemezdi ve 1629'da barışı ve Danimarka birlikleri ile İskoç paralı askerlerinin geri çekilmesini kabul etti. Adolphus, 1628'den beri IV. Christian'ü desteklemişti ama 1630'da Fransa'nın Katolik Kardinali Richelieu'nun ( 1585-1642  ) kaynaklarıyla Wallenstein'a karşı sahaya çıktı. Richelieu, Fransa ile güçlü Habsburg Hanedanlığı tarafından kontrol edilen komşu bölgeler arasında bir güç dengesi sağlamak adına Protestan kralı Katolik İmparatorluk güçlerine karşı destekledi. Adolphus 1632'de savaşta öldürüldükten sonra İsveçliler, savaşın son ve en kanlı aşamasında Fransızların desteğiyle savaşa devam ettiler.

   Savaş, 1648'de ( İspanya ile Hollanda arasındaki Seksen Yıl Savaşını da sona erdiren ) Vestfalya Barışı ile sonuçlandırıldığı için, esasen 1555'teki Augsburg Barışı ile din ile ilgili aynı şartları yeniden ifade eden bir belge olduğu için kazanan yoktu. Savaşın sonuçları şunları içerir:

• Devletlerin Egemenliği
• Kalvinizmin Tanınması
• Hollanda Bağımsızlığı
• Savaştaki yenilikler
• İsviçre Bağımsızlığı
• Büyük bir güç olarak Fransa
• İspanyol İmparatorluğunun Çöküşü
• Portekiz Bağımsızlığı
• Kutsal Roma İmparatorluğu'nun zayıflaması

   Otuz Yıl Savaşları, Protestan Reformu'nun “resmi” sonu olarak kabul edilir, çünkü sona erdiğinde Kalvinizm, Lutheranizm ve Katoliklik ile birlikte meşru bir inanç sistemi olarak kabul edilmiş ve bu nedenle Protestan mezheplerinin gelişim dönemi düşünülmüştür. 1648'de sona ermiş olması - ancak bu, ileriye dönük dini çatışmayı çözmek için hiçbir şey yapmadı ve bazı bilim adamlarına göre, reform bugün devam ediyor. Savaş aynı zamanda Adolphus Gustavus tarafından uygulanan modern savaşın başlangıcı ve modern çağa geçişte bir dönüm noktası olayı olarak çatışmayı belirleyen modern uluslararası devlet sisteminin kurulması olarak anlaşılmaktadır.

Nedenler ve Arka Plan

    Otuz Yıl Savaşları, aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli faktörlerden kaynaklandı:

• Bölgede algılanan güç dengesizliği
• Habsburg Hanedanlığının kızgınlığı ve ticaret üzerindeki kontrolü
• Kutsal Roma İmparatorunun gücünün zayıflaması
• Bölgedeki Ticari Menfaatler
• Dini muhalefet

   Bununla birlikte, dini farklılıklar ve bunları barışçıl bir şekilde çözememe, acil nedendi ve üç büyük Avrupa dini reformu tarafından bilgilendirildi:

• Bohem Reformu ( 1380-1436 )
• Protestan Reformu ( 1517-1648 )
• Karşı Reformasyon ( 1545-1700 )

  Bohem Reformu, Kilise'yi ilk yıllarının sadeliğine döndürmek isteyen Katolik rahipler ve ilahiyatçılar tarafından başlatıldı ve en büyük savunucusu, bir kafir olarak infazı Hussite Savaşlarını ( 1419-1434 ) ateşleyen Jan Hus'du ( 1369-1415 ). . 1436'daki Basel Konsili'nde Bohemya'ya din özgürlüğü tanındı ve Bohemya Kilisesi'nin kendi inançlarına göre hizmet vermesine izin verildi.

  Katolik Kilisesi, 1517'de Katolik keşiş ve ilahiyatçı Martin Luther ( 1483-1546 ), İsviçre'de Huldrych Zwingli ( 1484-1531 ) ve ardından John Calvin ( 1509-1564 ), bu reformcuların meydan okumasını 1545'te başlayan Karşı Reform ile karşıladı, Protestan öğretilerini sapkınlık olarak kınadı ve Kilise'nin tek ruhani otorite olarak konumunu yeniden ileri sürdü. 1545'ten çok önce, insanlar kendilerini güçlü bir şekilde Katolik ya da Protestan olarak tanımlamaya başladılar ve Protestan mezhepleri içinde şu ya da bu lidere bağlı olarak daha fazla muhalefet yarattılar.

BOHEM İSYANI, PROTESTAN SOYLULARIN KATOLİKLERİN LEHİNE OLAN YASAL KARARLARA İTİRAZ ETMESİYLE BAŞLADI.

  Dini bölünmenin haber verdiği iç çatışma, 1524'te Alman Köylü İsyanı ile patlak verdi ve Şövalyelerin İsyanı ve Schmalkaldic Savaşı ile, anlaşmazlığı çözmek için 1555 Augsburg Barışı çağrılana kadar devam etti. Hükümler arasında bölge hükümdarının krallığının dinini seçmesi de vardı. Bu kavram prensipte işe yaradı, ancak hükümdarın dini tebaasının çoğunluğununkinden farklıysa sorunluydu.

  Bohemyalılar, 1436'dan beri inançlarını kendi yöntemleriyle uygulamaya alışmışlardı ve artık ortodoks Bohemya Kilisesi'ne uymak istemeyenler ( öğretileri Hus'unkilerle yankılanan ) Luther ile birlik oldular ve din özgürlükleri verildi. Gayretli Katolik II. Ferdinand, Kutsal Roma İmparatoru, Bohemya Kralı olduğunda, dini hoşgörü sözü vermesine rağmen, başka yerlerdeki Protestanlara zulmeten geçmiş eylemleri nedeniyle ona güvenilmedi. Aynı zamanda dindar bir Katolik olan Bavyera Seçmeni I. Maximilian ( 1573-1651 ), Bohemya tacını reddederek ve II. Ferdinand'ın taht iddiasını savunmak için silahlı kuvvetler sağlayarak II. Ferdinand'ı destekledi.

Bohem İsyanı

   Bohem İsyanı, Kont Thurn ( 1567-1640 ) liderliğindeki Protestan soylularının Katolikleri destekleyen yasal kararlara itiraz etmesi ve durumu görüşmek üzere Prag Kalesi'nde II. Ferdinand'ın üç temsilcisiyle görüşmesiyle başladı. Yargılamalardan memnun olmayan Thurn ve meslektaşları, Prag'ın İkinci Defenestrasyon'u olarak bilinen olayda ( Birinci Defenestrasyon, Hussite Savaşlarını başlatan olaydır ) temsilcileri pencereden dışarı attılar.

    Üç adam da yaşadı, ancak olay her iki grup tarafından propaganda olarak ele alındı ​​ve Katolikler melekler tarafından yakalandıklarını ve güvenli bir şekilde yere götürüldüklerini iddia ettiler ve Protestanlar, yalnızca büyük bir gübre yığınına inerek hayatta kaldıklarını söylediler. Thurn iktidarı ele geçirdi ve Avusturya ve Silezya'daki Protestan prensleri aynı şeyi yapmaya teşvik ederken, V. Frederick, Thurn'ü desteklemek için ordulara liderlik etmesi için paralı asker generali Ernst von Mansfeld'i ( ö. 1626 ) tuttu. Mansfeld 1619'da yenildi, ancak o zamana kadar Protestanlar II. Ferdinand'ın tüm desteğini geri çektiler ve tacı kabul eden V. Frederick'e teklif ettiler.

    Katolik fraksiyonu, II. Ferdinand'ın gerçek kral ( aynı zamanda Kutsal Roma İmparatoru ) olduğu için bu eylemi yasa dışı ilan etti ve düşmanlıklar Kasım 1620'ye kadar devam etti. I. Maximilian, Beyaz Dağ Savaşı'nda Thurn ve Christian of Anhalt ( 1568-1630 ) komutasındaki Bohemyalıları yendi. V. Frederick'e verilen destek kırıldı ve İmparatorluk orduları Prag'ı alarak isyanı sona erdirdi. V. Frederick daha sonra 1632'de bir enfeksiyondan kaynaklanan ateşten ölecekti.

    İspanya ve Hollanda arasındaki Seksen Yıl Savaşları ( 1568-1648, aynı zamanda Hollanda İsyanı olarak da bilinir ), o zamanlar Oniki Yıl Ateşkesi ( 1609-1621 ) olarak bilinen ve Katolik İspanya ile Hollanda Protestanlarının ilgili amaçlarına yardımcı olmak için Bohemya'ya kaynak gönderin. Bohem İsyanı daha sonra uluslararası bir çatışma haline geldi ve 1623'te II. Ferdinand'ın bölgeye Katolikliği empoze edeceğine artık ikna olan Protestan prensleri görmezden gelerek V. Ferdinand, o sırada İspanya, Hollanda, Napoli, Milano ve Kutsal Roma İmparatorluğu'nun çoğunu kontrol eden Katolik Habsburgların desteğine sahipti .

Danimarka Nişanı

   Danimarka Kralı IV. Christian, Kutsal Roma İmparatorluğu'nun kuzey bölgeleri ve şu anda tehdit altında olan Baltık üzerinden istikrarlı ticarete güveniyordu ve II. Ferdinand'ın V. Bremen, yardım teklif ediyor. İngiltere , Hollanda ve daha küçük ölçekte, o sırada kendi sorunlarıyla uğraşan Fransa'nın desteğiyle II. Ferdinand'nin şampiyonu Wallenstein'ı yenmek için Mansfeld'e katıldı .

  Şimdiye kadarki savaş boyunca, her iki taraf da birliklerini tedarik etmekte güçlük çekti ve bu nedenle ordular, çiftlikleri yok ederek ve yürürken sivilleri öldürerek karada yaşamaya başladı. Protestanlar ve Katolikler, Wallenstein'ın İmparatorluk ordusu veya Mansfeld'in isyancıları tarafından eşit derecede acı çektikçe desteklenen bir köyün hangi nedenle olduğu önemli değildi. Wallenstein'ın kendisi II. Ferdinand tarafından cömert bir şekilde ödüllendirildi, ancak zenginlikler hiçbir zaman birliklere damlamadı. Savaşmayan Protestanların ölümlerini duyan IV. Christian, onların şampiyonu olarak savaşa girdi, ancak bu zamana kadar Protestan isyancı güçler muhtemelen Wallenstein'ın İmparatorluk Katolik birlikleri kadar çok Protestan sivile tecavüz edip öldürmüştü.

    IV. Christian'ün ana motivasyonu, bölgedeki ticari çıkarlarını korumak ve Gustavus Adolphus tarafından alınmadan önce Hristiyan Şampiyonu unvanını talep etmekti. 1626'da Lutter Savaşı'nda Tilly Kontu ile karşılaştı ve yenildi. Daha sonra İngiltere ve Hollanda'dan güvendiği birlikler ve kaynaklar gerçekleşmedi ve Mansfeld 1626'da doğal sebeplerden öldü. Kaynakları veya deneyimli generali olmayan IV. Christian, 1627'de Wallenstein tarafından alt edildi ve 1628'de yardım için Adolphus'a başvurdu ve o da gönderildi. Ancak 1629'da IV. Christian barış için dava açtı ve savaşın dışında kalma sözü karşılığında çıkarlarının güvenliğini garanti eden Lübeck Antlaşması'nı imzaladı.

İsveç Nişanı

  Gustavus Adolphus bölgeye 1630'da yaklaşık 20.000 askerin başında geldi, bu Tilly veya Wallenstein tarafından komuta edilenlerden çok daha azdı, ancak askeri yenilikleri insan gücü eksikliğini fazlasıyla telafi etti. Adolphus, büyük Çek generali Jan Zizka'nın ( 1360-1424 ) Hussite Savaşları'nda başlattığı, hem saldırı hem de savunmada hizmet edebilen araba kalesi de dahil olmak üzere, savaştaki ilerlemelerin farkında gibi görünüyor . Bu çok yönlülük, Zizka'nın birliklerine, Adolphus'un en ünlü olduğu yenilik olan mobil topçuların belirleyici avantajını vermişti. Adolphus ayrıca Maurice of Orange'ın ( Maurice of Nassau olarak da bilinir, 1567-1625, general ve devlet adamı William the Silent'in oğlu  yeni taktiklerini de not etmişti., 1533-1584 ), özellikle kontrollü yaylım ateşi ve yeniden yükleme sırasında sürekli ateş ve yeniden düzenlemeye izin veren karşı yürüyüş.

  Adolphus, bu kaynakların her ikisinden de yararlanarak, her askerin diğerinin görevlerini yerine getirebileceği çapraz eğitimli bir ordu yarattı: piyade aynı zamanda süvari, süvari topçusu, topçu piyadesi olabilir ve her bir birliğe diğerleriyle aynı saygıyla davranılırdı. Ayrıca, Zizka'nın vagon kaleleri gibi çalışan, hücum pozisyonlarını savunmaya çeviren veya tam tersini yapan ve hızlı oluşumlarda tam olarak ihtiyaç duyduğu yerde hareket eden mobil topçuları da tanıttı. Sabit toplarına ek olarak, bu silahlar oldukça etkili oldu.

    Birlikleri tarafından herhangi bir yağma veya çöp toplamayı yasakladı ve Fransa, Hollandalılar ve anavatanı İsveç'ten gelen kaynaklar sayesinde iyi maaş almalarını ve beslenmelerini sağladı. Güçlerini pekiştirdikten sonra, 1631'de Birinci Breitenfeld Savaşı'nda Tilly'yi yendi ve Nisan 1632'de Tilly'nin yaralandığı ve daha sonra öldüğü Lech Nehri Savaşı'nda ( Yağmur Savaşı ) tekrar galip geldi. Eylül 1632'de Alte Veste Muharebesi'nde Wallenstein tarafından alt edildi, ancak birliklerini sağlam tuttu. İki general, Kasım 1632'de Adolphus'un öldürüldüğü Lutzen Muharebesi'nde tekrar bir araya geldi, ancak İsveç ordusu, komutayı askerleri toplayan Saxe-Weimar'lı Bernard'ın ( 1604-1639 ) üstlendiği günü kazandı.

    Bernard daha sonra İsveç kuvvetlerinden ayrıldı ve Adolphus'un sağ kolu Axel Oxenstierna ( 1583-1654 ) İsveç kuvvetlerinin kontrolünü ele geçirerek 1633'te bir zafer daha kazandı. Lutzen'de sahadan geri çekilmesi İsveçlilere bu zaferi kazandıran Wallenstein, II. Ferdinand tarafından komutadan alındı ​​​​ve 1634'te kıdemli kurmayları tarafından öldürüldü. Yerine, İsveç-Alman koalisyonunu kesin bir şekilde mağlup eden İspanya Hollanda Valisi Avusturya Kardinal-Infante Ferdinand ( 1609-1641 ) aldı. Eylül 1634'te Nordlingen Muharebesi, İsveçlileri bir an için etkili bir şekilde etkisiz hale getirdi ve Alman müttefiklerinin İmparatorluk davasına sığınmasına neden oldu.

Fransa'nın Nişanı

  II. Ferdinand şimdi, savaşı sonuna kadar sürdürmek için kaynaklar için doğrudan İspanya'ya başvurdu ve Kardinal Richelieu'yu Fransa'nın İspanya'ya savaş ilan etmesine ve çatışmaya daha fazla kaynak ayırmaya zorlayarak, Saxe-Weimar'lı Bernard'ı paralı askerlere liderlik etmesi için görevlendirdi. Savaşın bu son aşaması, hala esas olarak Kutsal Roma İmparatorluğu'nda ( Bohemya dahil ) savaşıyordu, Fransa, İspanya, Hollanda, İngiltere, Portekiz, İsveç, Danimarka ve Polonya-Litvanya'yı içeriyordu.

    Yıllarca süren çatışmalardan sonra, tarım arazileri yok edildi ve yiyecek kıtlaştı, bu da kıtlığa neden oldu ve savaşçı olan ve olmayan birçok kişi açlıktan öldü. Birlikler yine toprakla geçinmeye zorlandı, ancak yaşanacak çok az toprak vardı ve hala bir uzlaşmaya varılamadı ve düşmanlıklar şiddetle devam etti. Hastalık toprağı kasıp kavurdu ve birçok sivil birbirine düşman oldu, yemek yiyebilmek için satacak bir şeyler için komşularını soyup öldürdü. Savaş sonu görünmeden devam ederken, kedi ve köpekler de dahil olmak üzere hayvan popülasyonu insanlar kadar hızlı azaldı.

 İsveçliler, Fransa onları desteklemek için bölgeye kuvvetler çıkarırken Wittstock Savaşı'nı kazandıkları 1636 yılına kadar elde ettikleri tüm kazanımları istikrarlı bir şekilde kaybettiler. 1637'de II. Ferdinand öldü ve yerine, çatışmayı nasıl sona erdireceği konusunda babasından daha fazla fikri yokmuş gibi görünen oğlu III. Ferdinand ( 1608-1657 ) geçti. Fransız kuvvetleri, İsveç çatışmalarını desteklemeye ve kendi zaferlerini kazanmaya devam etti, ancak İmparatorluk orduları hala yerlerini korudu ve kendi ilerlemelerini sağladı.

  1641'de Lennart Torstensson ( 1603-1651 ), İsveç Mareşali olarak Johan Baner'in ( 1596-1641 ) yerini aldı. Her ikisi de Gustavus Adolphus komutasında görev yapmıştı ve Baner, askerlerin vatandaşları temizlemesini veya taciz etmesini yasaklama politikalarını sürdürmeye çalıştı, ancak Fransız desteğiyle bile kaynaktan yoksundu ve Torstensson'dan önceki İsveç kuvvetleri vatandaşları yağmalamaya geri döndü. Torstensson, Baner'in ölümünün ardından birlikleri ikmal edebildi ve birliklerini 1645'e kadar zafere taşıdı. Fransız-İsveç ittifakı, 1646'ya kadar avantajlarını sağlamaya devam etti, ancak savaşı sona erdirecek kesin bir zaferi yönetemedi. Ferdinand III, durumunun giderek umutsuzlaştığını kabul etmeyi reddederken, sonunda 1648'de müzakereleri kabul etti ve Vestfalya Barışı savaşı bitirdi.

Çözüm

    Belirtildiği gibi, çatışma öncelikle Kutsal Roma İmparatorluğu bölgesinde yapıldı; bu bölge, günümüz İtalya'sının bazı kısımlarını içermesine rağmen , Hollanda, Çek Cumhuriyeti ve diğerleri, esas olarak günümüz Almanya'sının alanıydı. Savaş, bölgedeki birçok köyü neredeyse tamamen yok etti ve 25.000 sakininin 20.000'ini ve 1.900 bina ve evden 1.700'ünü kaybeden Magdeburg şehrini harap etti. Köylerin yağmalanması, mültecileri zaten aşırı nüfuslu ve hastalıklarla dolu şehirlere sürükledi ve ölü sayısını artırdı.

      Yabancı askerler, veba ve diğer hastalıkları getirmekle suçlanarak, diğer uluslara karşı ulusal bir hıncı teşvik ettiler; sonraki çatışmalar için. Alman yazarlar ve şairler tarafından nesilden nesile aktarılan ve popüler hale getirilen Otuz Yıl Savaşlarının Alman hatırası, hem Birinci Dünya Savaşı hem de İkinci Dünya Savaşı için propaganda yapmaya devam edecekti.

   Buna rağmen, Augsburg Barışının dini egemenliğini yeniden ileri süren Vestfalya Barışı, herhangi bir ulusun bir diğerini yöneten yasalara müdahale etmesini yasaklayan ve sonunda modern uluslararası hükümetler sistemine yol açan ulusal egemenlik kavramını oluşturdu. Kalvinizm kabul edildikten sonra, din özgürlüğü - en azından kağıt üzerinde - daha yaygın hale geldi ve kutsal yazıların daha iyi anlaşılmasını sağlamak için hem Protestanlar hem de Katolikler tarafından okullar açıldıkça okuryazarlıkta bir artış oldu.

  Bu ilerlemelere ve diğerlerine rağmen, savaşın yaklaşık sekiz milyon insanı öldürdüğüne dikkat edilmelidir. Yalnızca 1634'teki Nordlingen Savaşı'nda, tek bir günde yaklaşık 16.000 savaşçı öldü ve bu, bölgedeki savaşçı olmayanları saymıyor. Savaşa doğrudan veya dolaylı olarak dahil olanların birçoğunun II. Ferdinand veya V. onları bir tarafa veya diğerine bağladı.

  1618-1648 yılları arasında Kutsal Roma İmparatorluğu'nun Germen topraklarının yok edilmesinden ve milyonlarca insanın ölümünden sonra, çatışmanın dini yönü tam olarak 1555'te Augsburg'da çözülmüş olanı yansıtıyordu. Çatışma yeni bir şekilde çözülmedi; herkes savaşmaktan bıkmıştı. Yine de, hem Katoliklerin hem de Protestanların ikinci rüzgarlarını bulmaları çok uzun sürmedi ve dini farklılıklar, ileriye dönük sivil kargaşayı bilgilendirmeye devam edecek ve günümüze kadar devam edecekti.