Srebrenitsa katliamı, Bosnalı Müslümanların etnik temizliği

    Temmuz 1995'te, Güneydoğu Avrupa'da Bosna-Hersek'te bir kasaba olan Srebrenica'da Komutan Ratko Mladiç liderliğindeki Bosnalı Sırp güçleri tarafından çoğu erkek olmak üzere yaklaşık 8.000 Müslüman öldürüldü. Bu cinayetler daha sonra katliamı araştıran uluslararası mahkemeler tarafından soykırım olarak sınıflandırıldı.

Bosnalı Müslümanların etnik temizliği

    1991'de Yugoslavya'nın parçalanması, güneydoğu ve orta Avrupa'yı kaosa sürükledi ve önümüzdeki birkaç yıl içinde bölgede şiddetli etnik savaşlara yol açtı. Srebrenitsa katliamı sırasında Boşnaklara veya Bosnalı Müslümanlara karşı uygulanan şiddet birçok yönden bu bölgesel çatışmanın bir sonucuydu. Bazı araştırmacılara göre bu katliam, Holokost'tan bu yana Avrupa'da sivillere karşı yapılan en büyük vahşet oldu.

    1992 - 1995 yılları arasında yaşanan Bosna Savaşı, Bosnalı Sırp ordusu ve paramiliter güçler tarafından Bosnalı Müslümanların ve Bosnalı Hırvatların yerlerinden edildiği ve etnik temizlik yaptığı bir döneme tanık oldu. Savaş sırasında Srebrenitsa katliamı, 11 Temmuz 1995'te Komutan Ratko Mladiç'in Srebrenitsa kasabasını işgal etmesiyle başladı. Binlerce Bosnalı Müslüman aile, kontrolleri altındaki bölgenin güvenli bir bölge olduğuna inanarak, Bosna Savaşı sırasındaki ayaklanmanın ardından konuşlandırılan Birleşmiş Milletler güçlerine bağlı Hollanda taburu olan Dutchbat'a sığındı.

    Hollanda liderliğindeki bu Birleşmiş Milletler barışı koruma misyonu, bu cinayetleri durdurmayı başaramadı ve birçok Bosnalı Müslüman, bunun güvenli bir bölge olduğuna inanarak sığındı. Bazı araştırmacılar, bu BM barışı koruma misyonunun başarısızlıklarının o kadar büyük olduğunu ve sadece Bosnalı Müslümanları korumadığını, bazı durumlarda genç erkekleri ve erkekleri öldürüleceklerini bilerek aktif olarak Bosnalı Sırp güçlerine teslim ettiğini söylüyor. Bu güvenli bölge daha sonra Hollanda güçlerinin teslim olmasıyla Bosnalı Sırp güçlerinin kontrolüne geçmiştir. Bazı araştırmacılar, bu katliam sırasında öldürülen 8.000 Müslüman'ın Srebrenitsa işgalinin başlamasından sonraki iki hafta içinde öldürüldüğüne inanıyor.

    Zulüm ve cinayetlere maruz kalanlar sadece bebekler, genç erkekler ve erkekler değildi. Katliam ayrıca, kız çocukları ve kadınların şiddete ve tecavüze maruz kaldığı kadınlara yönelik yaygın suçlara da sahne oldu. Aralarında kız çocukları ve kadınların da bulunduğu mağdurlar, katliam sonrasında ifadelerinde, önlerinde uygulanan şiddete güçlerin tanık olmasına rağmen BM güçleri tarafından kendilerine herhangi bir koruma verilmediğini söylediler. Ayrıca hayatta kalanların Bosnalı Sırp güçlerinin Bosnalı Müslümanları kendi mezarlarını kazmaya nasıl zorladıklarını ve daha sonra onları vurarak öldürdüklerini anlattıklarına dair tanıklıklar da vardı. Katliamdan 25 yıl sonra, toplu mezarlarda kurbanların cesetleri bulunmaya devam ediyor.

    1990'larda Balkanlar'daki ihtilaf sırasında meydana gelen savaş suçlarını soruşturan Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi, Bosnalı Sırp ordusunun bu toplu mezarlardan cesetleri gizlemek amacıyla başka yerlere götürmek için çaba sarf ettiğini tespit etti. suçların ve cinayetlerin boyutu. Cesetlerin bu şekilde kaldırılması, mağdurların kimliğinin tespit edilmesini zorlaştırdı ve mahkeme tarafından yapılan araştırmalar, birçok vakada, bu yerinden edilme nedeniyle bir mağdurun vücut parçalarının farklı mezarlarda bulunduğunu gösterdi. Mahkeme, bunun Bosnalı Müslümanların öldürülmesinin önceden tasarlandığını ve kapsamlı bir şekilde planlandığını gösterdiğini söyledi.

    1995 yılında, Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi, Ratko Mladiç ve Sırp Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Radovan Karadžić'i Srebrenica'daki Bosnalı Müslümanlara karşı savaş suçları işlemekle suçladı. Ardından BM Genel Sekreteri Kofi Annan, 1999'daki Srebrenitsa Katliamı hakkında BM'nin katliamı önlemedeki başarısızlıklarını kabul eden kendi raporunu sundu ve “Srebrenitsa trajedisi Birleşmiş Milletler tarihine sonsuza dek musallat olacak” dedi.

    Hollanda için, Dutchblat'ın başarısızlığı ve askerlerin Bosnalı Sırplara karşı uygulanan şiddete çeşitli şekillerde katıldığına dair raporlar, hükümet tarafından 1996'da bir soruşturma açılmasına yol açtı. Yedi yıl sonra yayınlanan bir rapor, bu barışı koruma misyonunun başarısızlıklarını kabul etti ve Hollanda hükümeti, katliam sırasında kurbanları koruyamamalarının sorumluluğunu kabul etti.

    Mart 2003'te Bosna-Hersek, Srebrenica katliamıyla ilgili kendi soruşturmalarına, büyük ölçüde, hükümetin Bosnalı Müslümanlara karşı suç işlendiğini kabul etmesiyle, gelecek yıl sona erecek olan Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin bulgularına dayanarak başladı. Ülkedeki bazı milliyetçiler bu soruşturmaların bulgularına katılmadılar. Daha sonra hükümet, katliam için resmi bir özür yayınladı.

    Katliamdan on yıl sonra, 2005'te ABD Temsilciler Meclisi, Srebrenitsa Soykırımı olarak tanıyan bir kararı resmen kabul etti. Mart 2016'da Sırp Cumhuriyeti'nin eski cumhurbaşkanı Radovan Karadžić, Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından soykırım, savaş suçları ve insanlığa karşı suçlardan suçlu bulundu ve 40 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Bir yıl sonra, Kasım 2017'de Ratko Mladiç soykırım, savaş suçları ve insanlığa karşı suçlardan suçlu bulundu ve ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı.

    Bazı araştırmacılara göre, pek çok Sırp politikacı ve vatandaş buna soykırım demeyi reddediyor ve kamu binalarında Bosnalı Müslümanlara karşı savaş suçlarından hüküm giymiş kişilerin ve katliam sırasında iktidarda olan ancak müdahalede çok az şey yapan diğer kişilerin adları tutulmaya devam ediyor. Yakın tarihli bir Guardian raporuna göre, bugün Srebrenica'da Bosnalı Müslümanlara karşı işlenen mezalimler bir miktar kabul edilse de, birçoğu soykırım etiketini reddediyor.