Türklerin Anadoluya Yerleşmesi MALAZGIRT SAVAŞI (MS 1071)

   Malazgirt Muharebesi 26 Ağustos 1071'de Bizans İmparatorluğu ile Alp Arslan liderliğindeki Selçuklu Türk kuvvetleri arasında meydana gelmiş, Bizans İmparatorluğu'nun yenilmesi ve İmparator IV. Romanus Diogenes'in ele geçirilmesiyle sonuçlanmıştır.

   1060'larda Selçuklu sultanı Alp Arslan, Türk müttefiklerinin şehirleri yağmaladıkları ve tarım alanlarını yağmaladıkları Ermenistan ve Küçük Asya'ya göç etmelerine izin verdi. 1064'te Ani'deki Ermeni başkentini yıktılar. 1068'de IV. Romanus onlara karşı bir sefer düzenledi, ancak yavaş hareket eden piyadeleri, Hierapolis şehrini ele geçirmeyi başarmasına rağmen, hızlı Türk süvarilerini yakalayamadı. 1070 yılında Romanus, Türkiye'nin doğusundaki Muş ilinde, şimdi Malazgirt olarak bilinen, Selçuklular tarafından ele geçirilen ve Arslan Romanus ile bir anlaşma teklif eden Bizans kalesi olarak bilinen Malazgirt'e ikinci bir sefer düzenledi ve Arslan, Hierapolis'i geri verirse Hierapolis'i geri verecekti. Edessa kuşatması kadar. Romanus, Arslan'ın buna uymaması halinde savaş tehdidinde bulundu ve padişahın teklifini reddetmesini bekleyerek askerlerini yine de hazırladı, yaptı.

Hazırlıklar

    Romanus'a eşlik eden Andronicus Ducas, Ducas'ın imparatorun eski bir düşmanı olduğu için garip bir seçimdi. Romanus, en iyi generali Nicephorus Botaniates'i, sadakatinden şüphelenerek (her ne kadar Ducas'tan kesinlikle daha sadık olsa da) evde bıraktı. Ordu, batı illerinden yaklaşık 5000 Bizans askerinden oluşuyordu ve muhtemelen doğu illerinden de aynı sayıdaydı; Roussel de Bailleul komutasındaki 500 Frank ve Norman paralı askeri; bazı Türk, Bulgar ve Peçenek paralı askerleri; Antakya dükü altında piyade; Ermeni birliklerinden oluşan bir birlik; ve Varangian Muhafızlarından bazıları (hepsi değil). Türk kaynakları asker sayısını 200 000'e yakın olarak veriyor. Diğer kaynaklar ise bunların 40 000 civarında olduğunu tahmin ediyor. Gibbons, bunun Roma İmparatorluğu'nun Doğu ya da Batı tarafından savaşan en büyük ordusu olduğunu iddia ediyor.

   Küçük Asya'daki yürüyüş uzun ve zordu ve Romanus yanında lüks bir yük treni getirerek askerlerine kendini sevdirmedi; Bizans nüfusu, Romanus'un görevden almak zorunda kaldığı Alman paralı askerleri tarafından da bir miktar yağmalandı. Sefer önce Halys üzerinde Sebasteia'da kaldı ve 1071 Haziran'ında Theodosopolis'e ulaştı. Orada generallerinden bazıları, Selçuklu topraklarına doğru yürüyüşe devam etmeyi ve Arslan'ı henüz hazır olmadan yakalamayı önerdi. Nicephorus Bryennius da dahil olmak üzere diğer generallerden bazıları, orada beklemelerini ve konumlarını güçlendirmelerini önerdi. Sonunda yürüyüşün devamına karar verildi.

   Alp Arslan'ın daha uzakta olduğunu ya da hiç gelmediğini düşünen Romanus, Malazgirt'i ve mümkünse yakınlardaki Khliat kalesini oldukça hızlı bir şekilde geri almayı umarak Van Gölü'ne doğru yürüdü. Ancak Arslan, Halep, Musul ve diğer müttefiklerinden gelen 30.000 süvari ile fiilen Ermenistan'daydı. Arslan'ın casusları Romanus'un tam olarak nerede olduğunu biliyorken, Romanus rakibinin hareketlerinden tamamen habersizdi.

   Romanus, generali İoannis Tarchaneiotes'e bazı Bizans birliklerini ve Varangyalıları alıp Peçenekler ve Fransızlara Khliat'a eşlik etmesini emretti, Romanus ve ordunun geri kalanı Malazgirt'e yürüdü. Bu muhtemelen kuvvetleri ikiye böldü, her biri yaklaşık 20 000 erkek. Bundan sonra Tarchaneiotes ve ordusunun yarısına ne olduğu tam olarak bilinmemekle birlikte, daha sonra Melitene'de göründükleri ve savaşa katılmadıkları için Selçukluları görüp kaçtılar.

Savaş

   Romanus, Tarchaneiotes'in kaybından habersizdi ve 23 Ağustos'ta kolayca ele geçirdiği Malazgirt'e devam etti. Ertesi gün Bryennius komutasındaki bazı toplayıcı gruplar Selçuklu kuvvetini keşfettiler ve Malazgirt'e geri çekilmek zorunda kaldılar. Ermeni general Basilaces, Romanus'un bunun Arslan'ın tam ordusu olduğuna inanmadığı için bir miktar süvari ile gönderildi; süvari imha edildi ve Basilaces esir alındı. Romanus birliklerini düzene soktu ve sol kanadı, hızla yaklaşan Türkler tarafından neredeyse kuşatılan ve bir kez daha geri çekilmek zorunda kalan Bryennius'un komutasına gönderdi. Türkler gece için yakındaki tepeler arasında saklandılar, bu da Romanus'un bir karşı saldırı göndermesini neredeyse imkansız hale getirdi.

   25 Ağustos'ta Romanus'un bazı Türk paralı askerleri Selçuklu akrabalarıyla temasa geçerek firar etti. Romanus daha sonra bir Selçuklu elçiliğini reddetti ve elbette artık bölgede olmayan Tarchaneiotes'i geri çağırmaya çalıştı. O gün hiçbir çarpışma olmadı, ancak 26 Ağustos'ta Bizans ordusu uygun bir savaş düzenine geçti ve sol kanat Bryennius'un, sağ kanat Theodore Alyats'ın ve merkez imparatorun altında olmak üzere Türk mevzilerine doğru yürümeye başladı. . Andronicus Ducas, yedek kuvvetleri arkadan yönetti. Selçuklular, Arslan'ın olayları güvenli bir mesafeden gözlemlemesi ile yaklaşık dört kilometre uzaklıkta bir hilal şeklinde örgütlendi. Selçuklu okçuları yaklaştıkça Bizanslılara saldırdılar;

   Bizanslılar ok saldırılarını püskürttüler ve öğleden sonra Arslan'ın kampını ele geçirdiler. Ancak, tek tek birimlerin Selçukluları meydan muharebesine zorlamaya çalıştığında, okların en çok zarar verdiği sağ ve sol kanatlar neredeyse parçalandı; Selçuklu süvarileri meydan okunduğunda basitçe kaçtı. Selçuklular savaştan kaçınırken, Romanus gece çöktüğünde geri çekilme emri vermek zorunda kaldı. Bununla birlikte, sağ kanat düzeni yanlış anladı ve Ducas, Romanus'un bir düşmanı olarak, imparatoru kasıtlı olarak görmezden geldi ve imparatorun geri çekilmesini kapatmak yerine Malazgirt dışındaki kampa geri yürüdü. Bizanslıların kafası iyice karışınca Selçuklular fırsatı değerlendirip saldırdılar. Bizans sağ kanadı bozguna uğratıldı; Bryennius'un altındaki sol kanat biraz daha dayandı ama kısa sürede bozguna uğradı.

   İmparator IV. Romanus, Alp Arslan'ın huzuruna götürüldüğünde, ona çok iyi davranıldı ve ona savaştan önce teklif ettiği barış şartlarını teklif etti. Kendisine hediyeler de yüklendi ve Alp Arslan, bir askeri muhafız tarafından saygıyla kendi kuvvetlerine kadar eşlik etti. Ancak ondan önce, padişahın huzuruna ilk getirildiğinde şu meşhur konuşmanın geçtiği kaydedilir:

Alp Arslan: "Ben tutuklu olarak karşınıza çıkarılsam ne yapardınız?" 
Romanus: "Belki seni öldürür ya da Konstantinopolis sokaklarında sergilerdim." 
Alp Arslan: "Cezam çok daha ağır. Seni affediyorum ve serbest bırakıyorum."

   Ne yazık ki Romanus için kendi tebaası düşmanından çok daha az kibardı ve Alp Arlsan'ın merhametini bir lanet haline getirdi: Romanus tebaasına döndükten kısa bir süre sonra tahttan indirildi ve ardından kör edildi ve sonunda büyük işkence ve eziyetlerden sonra öldürüldü.

Sonuç

   Yenilgiye rağmen, Bizans kayıpları görünüşte nispeten düşüktü. Ducas hiçbir kayıp vermeden kaçmıştı ve hızla Konstantinopolis'e yürüdü ve Romanus'a karşı darbeyi yönetti. Bryennius da kanadının bozguna uğradığı sırada birkaç adam kaybetti. Savaş akşama kadar olmadığından, Türkler muhtemelen çoğunu kurtaran kaçan Bizanslıları takip etmediler. Bizans ordusu yeniden toplandı ve bir hafta sonra serbest bırakıldığında Romanus'un da onlara katıldığı Dokeia'ya yürüdü. O zaman başına gelenler göz önüne alındığında, Romanus Türklerle kalmalıydı. Maddi olarak en ciddi kayıp, imparatorun abartılı bagaj treni gibi görünüyor.

   Yıllar ve on yıllar sonra Malazgirt, İmparatorluk için bir felaket olarak görülmeye başlandı; sonraki kaynaklar asker sayısını ve zayiat sayılarını büyük ölçüde abartmaktadır. Bizans tarihçileri sık sık geriye bakar ve o günün 'felaketine' yas tutar ve bunu İmparatorluğun gerilemesinin başladığı an olarak belirlerdi. Ancak, acil bir felaket değildi; çoğu birlik bozulmadan hayatta kaldı ve birkaç ay içinde Balkanlar'da veya Küçük Asya'nın başka yerlerinde savaşmaya başladı. Öte yandan, yenilgi Selçuklulara Bizanslıların yenilmez olmadığını gösterdi - onlar yenilmez, bin yıllık Roma İmparatorluğu değildi (hem Bizanslıların hem de Selçukluların hala dediği gibi). Andronicus Ducas'ın gasp edilmesi, imparatorluğu siyasi olarak da istikrarsızlaştırdı ve savaşı takip eden Türk göçlerine karşı bir direniş örgütlemek zordu. Sonraki birkaç on yıl içinde Anadolu'nun neredeyse tamamı Selçuklular tarafından istila edildi. Norwich, Bizans üzerine yazdığı büyük üçlemesinde, imparatorluğun Anadolu'daki kalbinin kaybının, "kalıntının düşmesinden önce yüzyıllar boyunca onun ölüm darbesi olduğunu" söylüyor. Anadolu'daki temalar kelimenin tam anlamıyla imparatorluğun kalbiydi ve Malazgirt'ten sonraki on yıllar içinde, onlar gitmişti." Son olarak, daha önce imparatorların entrikaları ve tahttan indirilmesi gerçekleşmiş olsa da, Romanus'un kaderi özellikle korkunçtu ve bunun neden olduğu istikrarsızlık da yüzyıllar boyunca dalgalandı.

   Bu nedenle, geriye dönüp bakıldığında tarihçiler, Bizans servetinin bu savaşa gerilemesini tarihlendirmek konusunda pratik olarak hemfikirdir. Aynı zamanda daha sonraki Haçlı Seferlerinin temel nedenlerinden biri olarak kabul edilir: Batı, Malazgirt'i Bizans'ın artık Doğu Hıristiyanlığının koruyucusu veya Ortadoğu'daki Kutsal Yerlere Hıristiyan ilkelleri olamayacağının bir işareti olarak gördü.