Ahameniş İmparatorluğu

    Büyük Cyrus ve Büyük Darius döneminde, Ahameniş İmparatorluğu ilk küresel imparatorluk oldu.

    Ahameniş İmparatorluğu veya Birinci Pers İmparatorluğu ( MÖ 550 - 330 ), 6. yüzyılda Büyük Kiros tarafından Batı ve Orta Asya'da kuruldu. Hanedan, adını batıda Dicle ve güneyde Basra Körfezi ile sınırlanan Persleri yöneten Ahameniş'ten almıştır. İlk merkezileşmiş ulus - devletti ve MÖ 550 - 500 civarında genişlediğinde dünyanın ilk imparatorluğu oldu ve sonunda antik dünyanın önemli kısımlarını yönetti.

İmparatorluğun Başlangıcı

    MÖ 7. yüzyılda, bir grup eski İran halkı, daha sonra MÖ 8. yüzyılda bağımsızlığını kazanmaya çalışan Asur İmparatorluğu altında bir vasal devlet olan Medyan İmparatorluğu'nu kurdu. MÖ 605'te Asur'un düşmesinden sonra, Medlerin kralı Cyaxares hükümdarlığını İran boyunca batıya doğru genişletti.

    M.Ö. 550 civarında, Büyük Kiros olarak bilinen Pers Kralı II. Cyrus, Medler İmparatorluğu'na karşı ayaklandı ve sonunda Medler'i fethederek Akamanış İmparatorluğu olarak da bilinen ilk Pers İmparatorluğunu yarattı. Cyrus, komşu Lidya ve Yeni Babil imparatorluklarını yeni Pers İmparatorluğu'na asimile etmek için kendi taktik dehasının yanı sıra bölgelerini yöneten sosyo - politik koşulları anlamasını da kullandı.

Akamenid Genişlemesi

    İmparatorluk, karmaşık bir yol ağı inşa ederek farklı kabilelerine katılan bir dizi hükümdar tarafından yönetiliyordu. İmparatorluğun birleşik formu, Cyrus MÖ 550 MÖ 530'da ölümünden sonra, Cyrus, MÖ 525'te Mısır, Nubia ve Sirenayka'yı fetheden oğlu II. Cambyses'ye geçti; MÖ 522'de bir isyan sırasında öldü.

    Kralın genişleme kampanyası sırasında uzun süredir yokluğunda, Guamata adlı bir Zoarastri rahibi, II. Cambryses'nin küçük kardeşi Bardiya'yı taklit ederek bir darbe düzenledi ve tahtı ele geçirdi. Yine de MÖ 522'de, Büyük Darius olarak da bilinen I. Darius, Gaumata'yı devirdi ve Ahameniş İmparatorluğu topraklarının tarihsel bir şekilde birleştirilmesini başlatarak topraklarının kontrolünü sağlamlaştırdı.

    M.Ö. 500 - 400, Büyük Darius ve oğlu I. Xerxe, Pers Platosu'na ve Mezopotamya, Levant ve Kıbrıs dahil olmak üzere daha önce Asur İmparatorluğu tarafından tutulan tüm bölgelere hükmetti. Sonunda Mısır'ı da kontrol etmeye geldi. Bu genişleme, Anadolu ve Ermeni Platosu, Güney Kafkasya'nın çoğu, Makedonya, Yunanistan ve Trakya'nın çoğu kısmı, Aral Denizi'ne kadar Orta Asya, Oxus ve Jaxartes bölgeleri, Hindu Kush ve batı İndus havzası ile daha da devam etti. Ve kuzey Arabistan ve kuzey Libya'nın bazı kısımları.

    Tek bir hükümdarın kontrolündeki bu benzeri görülmemiş kontrol alanı doğuda İndus Vadisi'nden Yunanistan'ın kuzeydoğu sınırında Trakya ve Makedonya'ya kadar uzanıyordu. Achaemenid İmparatorluğu zirvede dünya nüfusunun % 44'üne hükmetti ve tarihteki herhangi bir imparatorluk için böyle en yüksek rakam.

Ahameniş İmparatorluğu'nda Hükümet ve Ticaret

    İmparator II. Cyrus ve I. Darius, Ahameniş İmparatorluğu'nda merkezi bir hükümet ve kapsamlı ticaret ağı kurdu.

    Ahameniş İmparatorluğu, çok devletli bir imparatorluk kuran, genellikle Büyük Cyrus olarak bilinen Pers II. Cyrus'un ( MÖ 576 - 530 ) liderliğinde muazzam bir boyuta ulaştı. Yunanlılar tarafından Yaşlı Cyrus olarak adlandırılan, başlangıçta eski Yakın Doğu'nun tüm eski medeni devletlerini ve sonunda Güneybatı ve Orta Asya'nın çoğunu ve Akdeniz'den İndus Nehri'ne uzanan Kafkasya bölgesini kapsayan bir imparatorluk kurdu. Bu geniş bölgenin kontrolü, merkezi bir hükümeti, imparator için vekil hükümdar olarak görev yapan bölgesel hükümdarları ve kapsamlı bir ticaret ve ticaret sistemini içeriyordu.

Devlet Teşkilatı

    Egemenliği 29 ila 31 yıl arasında, MÖ 530'daki savaşta ölümüne kadar süren Cyrus, her biri bir satraplık adı verilen bir bölgeyi yöneten, satrap adı verilen bölgesel hükümdarların kullanımıyla geniş Ahameniş İmparatorluğu'nu kontrol etti . Yönetişimin temel kuralı, satraplığın merkezi iktidara, krala sadakat ve itaatine ve vergi kanunlarına uymasına dayanıyordu . Cyrus ayrıca imparatorluğun çeşitli bölgelerini, kapsamlı bir karayolu ve aktarma istasyonlarından yararlanan yenilikçi bir posta sistemi aracılığıyla birbirine bağladı.

    Cyrus the Great, hem Doğu hem de Batı Medeniyetini etkileyen, insan hakları ve siyaset alanındaki başarılarıyla tanındı. Eski Babilliler ona "Kurtarıcı" diyordu, modern İran ülkesi ise Kiros'a "babası" diyordu.

Cyrus Silindir

    Cyrus Silindiri, şimdi birkaç parçaya bölünmüş, evrensel insan haklarının bilinen en eski şartı ve insani yönetiminin sembolü olarak adlandırılan eski bir kil eserdir.

    Silindir, MÖ 6. yüzyıldan kalmadır ve 1879'da Mezopotamya'daki Babil harabelerinde keşfedilmiştir. Kiros'un soyağacını açıklamanın yanı sıra, silindirin üzerindeki Akadca çivi yazısı ile yazılmış deklarasyon birçok İncil bilgini tarafından kabul edilmektedir. Cyrus'un Babil'de tutsak olduktan sonra Yahudi halkını ülkelerine geri gönderme politikasının kanıtı olmaktadır.

    Silindirin tarihsel doğası tartışıldı, bazı bilim adamları Cyrus'un belirli bir kararname vermediğini, bunun yerine silindirin sürgünlerin anavatanlarına dönmelerine ve tapınaklarını yeniden inşa etmelerine izin veren genel politikasını ifade ettiğini iddia etti.

    Nitekim, Azınlık dinlerinin ele alınmasına ilişkin olarak Cyrus'un politikaları, Yahudi kaynaklarında olduğu kadar Babil metinlerinde de belgelenmiştir. Cyrus'un imparatorluk boyunca genel bir dini hoşgörü tutumuna sahip olduğu biliniyordu, ancak bunun kendi uygulaması mı yoksa Babil ve Asur politikalarının devamı mı olduğu tartışılıyordu.

Darius İyileştirmeleri

    Büyük Darius olarak da bilinen I. Darius ( MÖ 550 - 486 ), MÖ 522'de Ahameniş İmparatorluğu'nun tahtına çıktığında, resmi dil olarak Aramice'yi kurdu ve Mısır için yasaların bir kodlamasını tasarladı. Darius ayrıca, Susa, Pasargadae, Persepolis, Babylon şehirlerinin ve Mısır'daki çeşitli belediyelerin iyileştirilmesine odaklanarak imparatorluk genelinde inşaat projeleri üzerindeki çalışmalara sponsor oldu.

    Darius, başkentini Pasargadae'den Persepolis'e taşıdığında, onu gümüş ve altın para üzerine koyarak ve düzenlenmiş ve sürdürülebilir bir vergi sistemi getirerek ekonomide devrim yarattı. Bu yapı, her bir satrapın  vergilerini , öngörülen üretkenliği ve ekonomik potansiyeline göre tam olarak uyarladı . Örneğin, Babil en yüksek miktarda gümüş vergisi için değerlendirilirken, Mısır'ın gümüş vergilerine ek olarak tahıl borcu vardı.

Behistun Yazıtı

    Taç giyme töreninden bir süre sonra Darius, modern İran'daki Behistun Dağı'nın kireçtaşı uçurumuna bir yazıtın oyulmasını emretti. Darius'un yazdığı Behistun Yazıtı, çivi yazısı yazısının deşifre edilmesinde çok önemli bir ipucu olarak büyük bir dilbilimsel öneme sahip oldu.

    Yazıt, Darius'un soyunun izini sürerek başlıyor, ardından önceki iki Ahameniş imparatoru Büyük Kiros ve Kiros'un oğlu II. Kambis'nin ölümlerini izleyen olaylar dizisinin bir açıklamasıyla başlıyor. Darius, bir yılda 19 savaşta savaştı. Pers topraklarında sayısız isyan bastırdı.

    Yaklaşık 15 metre yüksekliğinde ve 25 metre genişliğindeki yazıt, metnin üç farklı çivi yazılı dilde üç versiyonunu içerir: Eski Farsça, Elamite ve Akadca'nın bir versiyonu olan Babilce. Araştırmacılar, senaryoları karşılaştırıp eski dilleri deşifre etmek için kullanabildiler, böylelikle Behistun Yazıtı, Rosetta Taşı Mısır hiyeroglifleri için olduğu kadar çivi yazısı için de değerli hale geldi.

Ticaret

    Ahamenişler döneminde ticaret yaygındı ve imparatorluğun uzak bölgelerinde emtia değişimini kolaylaştıran verimli bir altyapı vardı. Ticaret tarifeleri, tarım ve haraç dışında imparatorluğun ana gelir kaynaklarından biriydi.

    Satrapies Sardis için Susa Royal Road, oldu en etkileyici streç olan 2500 kilometrelik karayolu ile bağlantılıydı. Takılı kuryelerin röleleri en uzak bölgelere 15 günde ulaşabilir. Satraplık sisteminin sağladığı görece yerel bağımsızlığa rağmen , kraliyet müfettişleri düzenli olarak imparatorluğu gezdiler ve bu rotayı kullanarak yerel koşullar hakkında rapor ettiler.

Pers Askeriyesi

    Büyük Cyrus, söz konusu ülkeler arasındaki etno - kültürel çeşitliliğe, imparatorluğun muazzam coğrafi büyüklüğüne ve bölgesel rakiplerin sürekli güç mücadelesine rağmen, ulusal otoriteyi güçlendirmek için organize bir ordu yarattı.

    Bu profesyonel ordu, 10.000 yüksek eğitimli ağır piyade içeren Ölümsüzler birimini içeriyordu. Büyük Darius yönetimi altında Pers, Fenikeliler, Mısırlılar, Kıbrıslılar ve Yunanlıları içeren personelle bir imparatorluk donanmasını açan ve konuşlandıran ilk imparatorluk olacaktı.

Zerdüştlük

    Eski bir Pers dini olan Zerdüştlük, bölgedeki diğer tüm tek tanrılı dinlerin kültürü ve dini üzerinde büyük bir etkiye sahipti.

Pers Dini

    Zerdüştlük, dünyanın en eski dinlerinden biridir. İranlı peygamber Zerdüşt'ün ( veya Zerdüşt ) öğretilerine atfedildi ve bilgelik tanrısı Ahura Mazda'yı ( Bilge Lord ) Yüce Varlığı olarak yüceltti. Mesihçilik, cennet ve cehennem gibi önde gelen özelliklerin ve özgür iradenin, İkinci Tapınak Yahudiliği, Gnostisizm, Hıristiyanlık ve İslam da dahil olmak üzere diğer dini sistemleri etkilediği söyleniyor. MÖ 2. bin yıla kadar uzanan olası kökleri ile Zerdüştlük, MÖ 5. yüzyılda kayıtlı tarihe girer. MÖ 600'den MS 650'ye kadar İslam öncesi İran imparatorluklarının devlet dini olarak hizmet etti. Zerdüştlük, Müslümanların Pers'i fethinin ardından 7. yüzyıldan itibaren bastırıldı. Son tahminler, mevcut Zerdüştlerin sayısının yaklaşık 2,6 milyon olduğunu ve çoğunun Hindistan ve İran'da yaşadığını gösteriyor.

    Dinin en önemli metinleri, Gathas ve Yasna olarak bilinen Zerdüşt'ün yazılarını içeren Avesta metinleridir. Gathalar, dinin emirlerini tanımlayan esrarengiz şiirlerdir, Yasna ise kutsal kitaptır. Zerdüşt'ün tanrıya hitap ettiği tam isim: Ahura, Yaradan Rab ve Mazda, Üstün Bilgedir. Evrenin tekil yaratıcı ve sürdürücü gücü olan tek bir Tanrı olduğunu ilan etti. Ayrıca insanlara seçme hakkı verildiğini ve sebep ve sonuç nedeniyle seçimlerinin sonuçlarından da sorumlu olduğunu belirtti. Ahura Mazda'ya karşı yarışan güç Angra Mainyu veya kızgın ruh olarak adlandırıldı. Zerdüşt sonrası kutsal yazı, Angra Mainyu'nun fiilen bir kişileştirmesi olan Şeytan Ahriman kavramını tanıttı.

    Zerdüştlükte su ( apo, aban ) ve ateş ( atar, azar ) ritüel saflığın ajanlarıdır ve ilgili arınma törenleri ritüel yaşamın temeli olarak kabul edilir. Zerdüşt kozmogonisinde su ve ateş, sırasıyla, yaratılmış olan ikinci ve son ilkel unsurlardır ve kutsal kitap, ateşin kaynağının sularda olduğunu düşünür. Hem su hem de ateş yaşamı sürdürür olarak kabul edilir ve hem su hem de ateş bir ateş tapınağının çevresinde temsil edilir. Zerdüştler genellikle ( herhangi bir ışık kaynağında açıkça görülebilen ) bir tür ateşin varlığında dua ederler ve ilk ibadet eyleminin doruk noktası “suların güçlenmesi” anlamına gelir. Ateş, ruhsal içgörünün ve bilgeliğin kazanıldığı bir ortam olarak kabul edilir ve su, bu bilgeliğin kaynağı olarak kabul edilir.

    Din, mutluluğu sağlamak ve kaosu uzak tutmak için hayata iyilikler yoluyla aktif katılımın gerekli olduğunu belirtir. Bu aktif katılım, Zerdüşt'ün özgür irade kavramında merkezi bir unsurdur ve Zerdüştlük, tüm manastır biçimlerini reddeder. Ahura Mazda nihayetinde kötü Angra Mainyu veya Ahriman'a galip gelecek ve bu noktada evren kozmik bir yenilenmeye uğrayacak ve zaman sona erecek. Son yenilemede, tüm yaratılış - başlangıçta "karanlığa" sürülen ölülerin ruhları bile Ahura Mazda'da yeniden bir araya gelerek ölümsüz biçimde hayata dönecek. Zamanın sonunda, bir kurtarıcı figür ( bir Saoshyant ) , ölülerin canlanacağı dünyanın son bir yenilenmesini ( frashokereti ) getirecek.

Zerdüştlük'ün Tarihi

    Zerdüştlüğün köklerinin, MÖ 2. binyılın başlarına kadar uzanan ortak bir tarih öncesi Hint - İran dini sisteminden ortaya çıktığı düşünülmektedir. Zerdüşt'ün kendisi, geleneksel olarak MÖ 6. yüzyıla tarihlenmiş olsa da, birçok modern tarihçi tarafından MÖ 10. yüzyılda yaşamış olan çok tanrılı İran dininin reformcusu olduğu düşünülmektedir. Bir din olarak Zerdüştlük, birkaç yüzyıl sonrasına kadar kesin bir şekilde kurulmamıştı. Zerdüştlük, MÖ 5. yüzyılın ortalarında kayıtlı tarihe girer. Herodot'un Geçmişleri ( MÖ 440 dolaylarında tamamlandı ), ölülerin teşhiri de dahil olmak üzere, tanınabilir Zerdüşt özellikleri ile Büyük İran toplumunun bir tanımını içerir.

    Tarihler , Ahameniş döneminin ( MÖ 648 - 330 ) erken dönemine, özellikle de Magi'nin rolüne ilişkin birincil bilgi kaynağıdır. Herodot i.101'e göre Magi, Medyanın altıncı kabilesiydi ( Pers imparatorluğunun Büyük Kiros altında birleşmesine kadar, tüm İranlılar Antik Dünya halkları tarafından "Mede" veya "Mada" olarak anılıyordu ) . Magi, bugün Zurvanizm olarak bilinen Mezopotamya'dan etkilenen Zerdüştlük kolunun rahiplik kastı gibi görünüyor ve Medyan imparatorlarının mahkemelerinde hatırı sayılır bir etkiye sahiptiler.

    I. Darius ve daha sonra Ahameniş imparatorları, yazıtlarda ( Behistun yazıtında birkaç kez onaylandığı üzere ) Ahura Mazda'ya olan bağlılıklarını kabul ettiler ve diğer dinlerle bir arada yaşama modelini sürdürdükleri görülüyor. Darius'un Zerdüşt'ün takipçisi olup olmadığı kesin olarak belirlenmemiştir, çünkü Ahura Mazda'ya bağlılık ( o zamanlar ) mutlaka Zerdüşt'ün öğretisine bağlılığın bir göstergesi değildi. Bugün Avesta'nın büyük özetinin bir parçası olan bazı Zerdüşt metinleri bu döneme atfedilmiştir.

    Din, İran anakarasında ve eski Ahameniş İmparatorluğu'nun çekirdek bölgelerinde Ahamenişlerin yok olmasının ardından yüzyıllar boyunca kabul edilecektir.

    En önemlisi Anadolu, Mezopotamya ve Kafkasya. Kapadokya krallığında ( toprakları eskiden bir Ahameniş mülküydü ), İran'daki dindaşlarından koparılan Pers kolonistleri atalarının Zerdüştlüğünü uygulamaya devam ettiler. Orada, Strabon, MÖ birinci yüzyılda gözlemleyerek, bu "ateş kreşlerinin" birçok "Fars tanrılarının kutsal yerlerine" ve ateş tapınaklarına sahip olduklarını kaydeder. Strabo ayrıca, bunların “kayda değer mahfazalar; ve onların ortasında bir sunak var, üzerinde çok miktarda kül var ve büyücülerin ateşi sürekli yanmasını sağladılar. " Sözü edilen bölgelerdeki Helenistik dönemler boyunca ve sonrasında din güçlü bir şekilde yeniden canlanacaktı.

    Part dönemi kadar geç bir tarihte, bir Zerdüştlük biçimi şüphesiz Ermeni topraklarındaki baskın dindi. Sasaniler, Zerdüştlüğün Zurvanite biçimini agresif bir şekilde desteklediler, çoğu zaman ele geçirilen topraklarda dini tanıtmak için ateş tapınakları inşa ettiler. Kafkasya üzerinde yüzyıllardır süren hükümranlıkları sırasında Sasaniler, orada Zerdüştlüğü önemli başarılarla ilerletmek için girişimlerde bulundular. Aynı zamanda Hıristiyanlık öncesi Kafkasya'da da ( özellikle günümüz Azerbaycan'ında ) belirgindi.