Medeniyetler Çatışması ve Dünya Düzeninin Yeniden Kurulması

Samuel P. Huntington tarafından

Çatışma Araştırma Konsorsiyumu'ndan Hollie Hendrikson tarafından yazılan özet

Huntington, Samuel P.  Medeniyetler Çatışması ve Dünya Düzeninin Yeniden Kurulması . New York, NY: Simon ve Schuster, 1996.

     Medeniyetler Çatışması ve Dünya Düzeninin Yeniden Oluşturulması,  Samuel Huntington tarafından yazılan ve Soğuk Savaş sonrası yeni bir dünya düzenini varsayan  1993  Dış İlişkiler makalesinin bir uzantısıdır. Soğuk Savaş'ın sona ermesinden önce toplumlar, demokrasi ve komünizm arasındaki mücadele gibi ideolojik farklılıklara göre bölünmüştü.

     Huntington'ın ana tezi, "İnsanlar arasındaki en önemli ayrımlar [artık] ideolojik, politik veya ekonomik değildir. Bunlar kültüreldir" Farklı kültürlerin sınırları boyunca yeni çatışma kalıpları ortaya çıkacak ve kültürel sınırlar içinde uyum kalıpları bulunacaktır.

Birinci Bölüm:  Medeniyetler Dünyası

    Argümanına başlamak için Huntington, küresel siyasi düzenin gerçekliğini açıklamada veya tahmin etmede etkisiz olan geçmiş paradigmaları reddediyor. Huntington, "Hem gerçekliği tasvir eden hem de amacımıza en iyi hizmet edecek şekilde gerçekliği basitleştiren bir haritaya ihtiyacımız var" diyor (31). Huntington, Soğuk Savaş sonrası düzenin yeni bir anlayışını yaratmak ve halihazırda var olan paradigmaların boşluklarını doldurmak için yeni bir "Uygarlık paradigması" geliştiriyor. Başlangıç ​​olarak, Huntington dünyayı sekiz "büyük" uygarlığa böler:

1. Sinic:  Güneydoğu Asya'daki Çin ve Çin topluluklarının ortak kültürü. Vietnam ve Kore'yi içerir.
2. Japon:  Japon kültürü Asya'nın geri kalanından belirgin biçimde farklıdır.
3. Hindu:  Çekirdek Hint uygarlığı olarak tanımlanır.
4. İslami:  Arap Yarımadası'nda ortaya çıkan, Kuzey Afrika, İber Yarımadası ve Orta Asya'ya yayılmış. Arap, Türk, Fars ve Malay, İslam'ın birçok farklı alt bölümü arasındadır.
5. Ortodoks:  Rusya merkezli. Batı Hıristiyanlığından ayrı.
6. Batı:  Avrupa ve Kuzey Amerika merkezli.
7. Latin Amerika:  Korporatist, otoriter bir kültür geçmişine sahip Orta ve Güney Amerika ülkeleri. Ülkelerin çoğu Katolik çoğunlukta.
8. Afrika:  Kıta pan-Afrikalı bir kimlik duygusundan yoksun olsa da, Huntington Afrikalıların da giderek artan bir şekilde bir Afrika Kimliği duygusu geliştirdiğini iddia ediyor.

    Yeni paradigmada ayrı medeniyetlerin açıklamalarının ardından Huntington, medeniyetler arasındaki ilişkileri anlatıyor. MS 1500'den önce medeniyetler coğrafi olarak ayrılmıştı ve fikirlerin ve teknolojinin yayılması yüzyıllar aldı. Huntington, araştırma ve teknolojinin medeniyet yaratma ve geliştirme için katalizör olduğunu savunuyor. MS 1500'e gelindiğinde, Batı kültürleri tarafından okyanus navigasyonundaki evrim, fikirlerin, değerlerin ve dinin hızlı bir şekilde genişlemesine ve nihayetinde hakim olmasına yol açtı.

    Medeniyetler arasındaki yirminci yüzyıl ilişkileri, batının geri kalanlar üzerindeki tek yönlü etkisinin ötesine geçmiştir. Bunun yerine, "tüm uygarlıklar arasında çok yönlü etkileşimler" sürdürülmüştür. Başka bir deyişle, kültürel etki birbirine bağlıdır; batı medeniyetleri, dünya çapında daha küçük, daha az güçlü medeniyetleri etkiler ve onlardan etkilenir.

    Huntington daha sonra Batılı bir kültürel hegemonya fikrini ve yerleşik bir evrensel uygarlık kavramını çürütür. O, "küresel iletişimin Batı'nın egemenliğinde olduğunu" ve "Batılı olmayan halkların Batı'ya karşı kin ve düşmanlığının ana kaynağı" olduğunu belirtir. Tek, evrensel bir kültür nosyonu, küresel siyasi düzenin bir açıklamasını veya tanımını oluşturmaya yardımcı olmaz. Ancak Huntington, modernleşmenin kültürler arası iletişimi artırdıkça, kültürler arasındaki benzerliklerin de arttığını savunmaktadır. Bu bölümün anahtarı Huntington'un modernleşmeyi Batılılaşmadan ayırmasıdır. Dünya daha modern hale gelirken, aynı zamanda daha az Batılı hale geliyor, bu fikri kitabın ikinci bölümünde genişletiyor.

İkinci Bölüm:  Medeniyetlerin Değişen Dengesi

    Huntington bu bölüme Batı'nın gücünün ve etkisinin azalmakta olduğunu savunarak başlıyor. Batı'nın iktidarı elinde tuttuğu konusunda zıt görüşler var. Bir taraf, Batı eşiğinin teknolojik araştırma ve geliştirme, askeri güç ve ekonomik tüketim üzerinde bir tekele sahip olduğunu savunuyor. Diğer taraf, Batılı ülkelerin göreli gücünün ve etkisinin azalmakta olduğunu savunuyor. Huntington, ikinci görüşü benimser ve Batı'nın çöküşünün üç özelliğini tanımlar:

1. Mevcut Batı düşüşü çok yavaş bir süreçtir ve bugün Dünya güçleri için acil bir tehdit değildir.
2. Güç düşüşü düz bir çizgide gerçekleşmez; tersine dönebilir, hızlanabilir veya duraklayabilir.
3. Bir devletin gücü, gücü elinde bulunduranların davranış ve kararlarından kontrol edilir ve etkilenir.

    Yine bu bölümde Huntington, dünya siyasetinde dinin artan rolü ve önemini öne sürüyor. Din, siyasi ideoloji kaybının yarattığı boşluğu dolduran toplumsal faktördür. Dünyanın dört bir yanındaki büyük dinler, "eski sıradan inananlar tarafından bağlılık, uygunluk ve uygulamada yeni dalgalanmalar yaşadı" . Huntington, siyaseti din ile değiştirmenin aynı zamanda toplumlar ve kültürler arasındaki artan iletişimin sonucu olduğunu söylemeye devam ediyor. İnsanlar "onlara bir anlam ve amaç duygusu sağlamak için yeni kimlik kaynaklarına, yeni istikrarlı topluluk biçimlerine ve yeni ahlaki kurallar dizisine ihtiyaç duyarlar". Din bu ihtiyaçları karşılayabilir.

    Beşinci Bölüm,  Ekonomi, Demografi ve Meydan Okuyan Medeniyetler , Batılı olmayan ülkelerin güç ve etkisindeki göreli yükselişi tartışıyor. Huntington, özellikle ekonomik başarıları aracılığıyla kültürel uygunluğu öne süren ülkeler olarak Japonya, Dört Kaplan (Hong Kong, Tayvan, Güney Kore, Singapur) ve Çin'e odaklanıyor. "Asya toplumları, Amerika Birleşik Devletleri'nin taleplerine ve çıkarlarına giderek daha az yanıt veriyor ve ABD veya diğer Batılı ülkelerden gelen baskılara giderek daha fazla direnebiliyorlar". Asya ülkelerinin batılı değerleri benimsemeden başarılı bir şekilde modernleşme ve ekonomik olarak gelişme yeteneği, Huntington'un dünyanın daha modern, ancak daha az Batılılaştığı iddiasını desteklemektedir.

    Asya toplumlarından farklı olarak Müslüman toplumlar, dinin yeniden olumlanması ve dirilişi yoluyla kültürel kimlik iddiasında bulundular. Huntington, İslam'ın yeniden dirilişinin "modernitenin kabulünü, Batı kültürünün reddini ve modern dünyadaki yaşamın rehberi olarak İslam'a yeniden bağlılığı somutlaştırdığını" öne sürer. Din, Müslüman siyasetini ve toplumunu diğer ülkelerden ayıran birincil faktördür. Huntington ayrıca, devlet ekonomilerinin başarısızlığının, geniş genç nüfusun ve otoriter yönetim tarzının, İslam'ın toplumda yeniden canlanmasına katkıda bulunduğunu savunuyor.

Bölüm III:  Gelişen Medeniyetler Düzeni

    Soğuk Savaş sırasında, iki kutuplu dünya düzeni, ülkelerin kendilerini uyumlu veya bağlantısız olarak tanımlamasını sağladı. Soğuk Savaş sonrası dünya düzeninde ülkeler artık kendilerini kolay kategorize edemez hale gelmiş ve bir kimlik krizine girmiştir. Bu krizle başa çıkmak için ülkeler "soyu benzer, dini, dili, değerleri ve kurumları benzer olan [kültürlere] katılmaya ve kendilerini farklı olanlardan uzaklaştırmaya" başladılar. Siyasi ve ekonomik ittifakları yansıtan bölgesel örgütler oluşmuştur. Bunlara Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN), Avrupa Birliği (AB) ve Kuzey Amerika Adil Ticaret Anlaşması (NAFTA) dahildir. Huntington ayrıca "parçalanmış ülkeler" veya henüz tamamen bir kimlik iddiasında bulunmamış veya bir kimlik oluşturmamış ülkeler fikrini de açıklar. Bu ülkeler arasında Rusya,

    Huntington, az sayıda güçlü çekirdek devlet etrafında merkezlenen yeni uygarlık yapısını tartışıyor. "Kültür ortaklığı, çekirdek devletlerin hem üye devlet hem de çekirdek dış güçler ve kurumlar için liderlik ve düzen dayatma rolünü meşrulaştırır". Çekirdek devlet örnekleri, AB için Fransa ve Almanya'dır. Etki alanları, Batı Hıristiyanlığının bittiği yerde sona erer. Başka bir deyişle, medeniyetler kesinlikle dini mensubiyete bağlıdır. Huntington, kitapta daha önce tespit ettiği İslam medeniyetinin çekirdek bir devletten yoksun olduğunu ve bu toplumların başarılı bir şekilde gelişmesini ve modernleşmesini engelleyen faktör olduğunu savunuyor. Bu bölümün geri kalanı, dünyadaki çekirdek devletlerin farklı bölümlerini açıklamak için büyük ayrıntılara giriyor.

Bölüm IV:  Medeniyetler Çatışmaları

    Huntington, medeniyetler arasında meydana gelecek büyük çatışmaları önceden haber verir ve anlatır. İlk olarak, ortak bir düşman olan Batı'ya karşı çalışmak için İslam ve Çin kültürleri arasında bir koalisyon veya işbirliği öngörüyor. Huntington, Batı'yı diğerlerinden ayıran üç konuyu şöyle tanımlıyor:

1. Batı'nın yükselen güçlerin yayılmasını önleme yoluyla askeri üstünlüğünü koruma yeteneği.
2. İnsan hakları ve demokrasi gibi Batılı siyasi değerlerin teşviki.
3. Batılı olmayan göçmenlerin ve mültecilerin Batı toplumlarına kısıtlanması.

    Batılı olmayan ülkeler, Batılı ülkeler kültürel hegemonya olarak statülerini uygulamaya ve korumaya çalışırken, üç yönü de görüyorlar.

    The Global Politics of Civilizations bölümünde  Huntington, İslam ile Batı arasındaki çatışmanın “küçük, fay hattı savaşı” ve Amerika ile Çin arasındaki çatışmanın “merkez devletlerin medeniyetler arası savaşı” olma potansiyeline sahip olduğunu tahmin ediyor.

İslam ve Batı

    Huntington, İslam ve Hıristiyanlığın çatışmalı doğasının kısa bir tarihsel açıklamasına giriyor ve ardından yirminci yüzyılın sonlarında iki din arasındaki çatışmayı alevlendiren beş faktörü listeliyor. Bu faktörler şunlardır:

• Müslüman nüfus artışı, İslami davalara katılan çok sayıda işsiz ve tatminsiz genç yarattı.
• İslam'ın son zamanlarda yeniden canlanması, Müslümanlara, diğer dinlere kıyasla İslam'ın öneminin yeniden teyit edilmesini sağlamıştır.
• Batı'nın değerleri ve kurumları evrenselleştirme ve askeri üstünlüğünü koruma girişimi, Müslüman topluluklarda yoğun bir kızgınlık yarattı.
• komünizmin ortak tehdidi olmadan, Batı ve İslam artık birbirini düşman olarak algılıyor ve
• İslam ve Batı arasındaki artan iletişim ve etkileşim, iki toplum arasında algılanan farklılıkları abartmıştır.

Asya, Çin ve Amerika

    Asya ve Çin'deki ekonomik gelişme, Amerika ile düşmanca bir ilişkiyle sonuçlandı. Önceki bölümlerde tartışıldığı gibi, Asya ve Çin'deki ekonomik başarı, artan bir kültürel alaka duygusu yarattı. Huntington, Doğu Asya ülkelerinin ekonomik başarısının ve Çin'in artan askeri gücünün birleşiminin büyük bir dünya çatışmasına yol açabileceğini tahmin ediyor. Bu çatışma, İslam ve Çin medeniyetleri arasındaki ittifaklarla daha da yoğunlaşacaktır. Dokuzuncu bölümün sonunda, Soğuk Savaş sonrası dönemde siyasi ilişkilerin karmaşıklığını açıklamaya yardımcı olan ayrıntılı bir diyagram (The Global Politics of Civilizations: Emerging Alliances) sunulmaktadır.

    Huntington, Sovyet-Afgan savaşını ve Birinci Körfez Savaşı'nı medeniyet savaşlarının ortaya çıkışı olarak tanımlar. Huntington, Afganistan Savaşı'nı bir medeniyet savaşı olarak yorumluyor çünkü İslam dünyasındaki birçok savaşçının özgüvenini ve gücünü artıran yabancı bir güce karşı ilk başarılı direniş olarak görülüyordu. Savaş aynı zamanda "İslam'ı tüm gayrimüslim güçlere karşı teşvik etmeye niyetli İslami örgütlerin tedirgin bir koalisyonunu geride bıraktı". Başka bir deyişle, savaş, Batı'yı kendi yaşam tarzları için büyük bir tehdit olarak algılayan bir savaşçı kuşağı yarattı.

    Birinci Körfez Savaşı, Batı'nın müdahale ettiği bir Müslüman çatışmasıydı; savaşa Batılı olmayanlar geniş çapta karşı çıktı ve Batılılar tarafından geniş çapta desteklendi. Huntington, "İslami köktendinci gruplar, [savaşı] 'İslam'a ve onun medeniyetine' karşı bir savaş olarak 'Haçlılar' ittifakı olarak kınadılar. ve Siyonistler' ve 'halkına karşı askeri ve ekonomik saldırganlık' karşısında Irak'ı desteklediklerini ilan ettiler . Savaş, bizim onlara karşı bir savaş olarak yorumlandı; İslam v. Hıristiyanlık.

    Medeniyetler arasındaki fay hattının tanımını daha iyi anlamak için Huntington, fay hattı çatışmalarının karakteristikleri ve dinamiklerinin bir tanımını sunar. Aşağıdakiler ile tarif edilebilirler:

• Farklı medeniyetlerden devletler veya gruplar arasındaki toplumsal çatışmalar
• Neredeyse her zaman farklı dinlere mensup insanlar arasında
• uzun süre
• Doğada şiddet
• Kimlik savaşları (bize karşı onlar), sonunda dini kimliğe bölünür
• Diaspora toplulukları tarafından teşvik edildi ve finanse edildi
• Şiddet nadiren kalıcı olarak sona erer
• Üçüncü şahıs müdahalesi ile barış eğilimi artar

Bölüm V:  Medeniyetlerin Geleceği

    Huntington, kitabının son bölümlerinde Batı'nın meydan okuyucularını ve dış ve iç zorlukların Batı'nın gücünü aşındırıp aşındıracağını tartışıyor. Dış zorluklar, Batılı olmayan dünyada ortaya çıkan kültürel kimlikleri içerir. İç zorluklar, Batı kültürü içindeki temel değerlerin, ahlakın ve inançların aşınmasını içerir. Çokkültürlülükçüler ile tek kültürlülükçüler arasındaki tartışmaya da katkıda bulunur ve "çok kültürlü bir dünya kaçınılmazdır çünkü küresel imparatorluk imkansızdır. Amerika Birleşik Devletleri'nin ve Batı'nın korunması Batı kimliğinin yenilenmesini gerektirir" . Batı'nın küresel bir siyasi güç olarak kalabilmesi için, farklı medeniyetlerin artan gücüne ve etkisine uyum sağlaması gerekiyor. Uyum sağlamadan, Batı, güç ve nüfuz açısından düşüşe mahkumdur, yoksa diğer güçlü medeniyetlerle çatışacaktır. Huntington'a göre, Batı'nın başka bir uygarlıkla çatışması "dünya barışı ve uluslararası düzen için en büyük tehdittir".