Antik Mısır'da yaşamış olan İmhotep'in hayatı

    Imhotep ( Yunanca adı, Imouthes , yaklaşık MÖ 2667 - 2600 ), en çok Saqqara'daki Kral Djoser'in Basamaklı Piramidi'nin mimarı olarak tanınan Mısırlı bir bilgeydi ( birçok öğrenme alanında uzman bir kişi ) . Adı "Barış İçinde Gelen" anlamına gelir ve Amenhotep dışında tamamen tanrılaştırılan tek Mısırlıdır.

    Zamanla bilgelik ve tıp tanrısı ( veya bazı kaynaklara göre bilim, tıp ve mimarlık tanrısı ) oldu. Imhotep bir rahip, Kral Djoser'in ( ve muhtemelen Üçüncü Hanedanlığın sonraki üç kralının ) veziri, bir şair, doktor, matematikçi, astronom ve mimardı.

    Basamaklı Piramidi en büyük başarısı olarak görülse de, tanrılar tarafından gönderilen veya ruhlar veya lanetler tarafından verilen cezalar yerine hastalık ve yaralanmayı doğal olarak meydana getiren tıbbi incelemeleriyle de hatırlandı. Mısırlılar tarafından MÖ 525 ve Yunanlılar tarafından Asklepios'u iyileştiren yarı tanrı ile bir tutulmuştur. Eserleri, Roma İmparatorluğu döneminde hâlâ son derece popüler ve etkiliydi ve imparatorlar Tiberius ve Claudius'un her ikisinin de tapınaklarında iyiliksever tanrı Imhotep'in övgüsü yazılıydı.

Djoser'in Adım Piramidi

    Kral Djoser'in hükümdarlığı döneminde ( yaklaşık MÖ 2670 ) Imhotep vezir ve baş mimardı. Hayatı boyunca, Yukarı Mısır Kralı'ndan Sonra İlk, Büyük Saray Yöneticisi , Aşağı Mısır Kralı Şansölyesi, Kalıtsal Asilzade, Heliopolis Baş Rahibi ve Heykeltıraş ve Vazo Yapımcısı Şefi gibi birçok unvana sahip olacaktı. Imhotep, doğal yetenekleri sayesinde Mısır'daki en önemli ve etkili adamlardan biri konumuna yükselen, doğuştan sıradan biriydi.

    Bir tapınak rahibi olarak başlamış olabilir ve çok dindar bir adamdı. Djoser yönetiminde Ptah'ın baş rahibi oldu ( ve saygıyla "Ptah'ın Oğlu" olarak biliniyordu ) ve tanrıların iradesine ilişkin anlayışıyla, kralın ebedi evinin inşasını denetlemek için en iyi konumdaydı. Mısır krallarının ilk mezarları, ölülerin konulduğu yer altı odalarının üzerine inşa edilmiş, kurutulmuş kerpiçten dikdörtgen yapılar olan mastabalardı. Imhotep, Basamaklı Piramidi inşa etmeye başladığında, kralın mastabasının geleneksel şeklini dikdörtgen bir tabandan kareye değiştirdi. Imhotep'in neden geleneksel şekli değiştirmeye karar verdiği bilinmiyor, ancak başından beri aklında kare tabanlı bir piramit olması muhtemel.

    Erken mastaba iki aşamada inşa edildi ve Mısırbilimci Miroslav Verner'e göre "basit ama etkili bir inşaat yöntemi kullanıldı. Duvar dikey olarak değil, piramidin ortasına doğru eğimli sıralar halinde döşendi, böylece yapısal stabilitesi önemli ölçüde arttı. Kullanılan temel malzeme, biçimi büyük kil tuğlalara benzeyen kireçtaşı bloklardı. İlk mastabalar yazıtlar ve kamış oymalarıyla süslenmişti ve Imhotep bu geleneği sürdürmek istedi. Büyük, yükselen mastaba piramidi, kendisinden önceki daha mütevazı mezarlarla aynı hassas dokunuşlara ve yankılanan sembolizme sahip olacaktı ve daha da iyisi, bunların hepsi kuru çamur yerine taştan yapılacaktı. Tarihçi Mark Van de Mieroop bu konuda yorum yapıyor, yazıyor:

    Imhotep, daha önce başka malzemelerden yapılmış olanı taşta yeniden üretti. Çevre duvarının cephesi, kerpiç mezarlarla aynı nişlere sahipti, sütunlar kamış ve papirüs demetlerini andırıyordu ve kapı eşiklerindeki taş silindirler, kıvrılmış saz perdeleri temsil ediyordu. Kompleksin merkezindeki piramidin yapımında özellikle açık olan çok fazla deney yapıldı. Mastaba benzeri altı katı üst üste istifleyen tarihteki ilk Basamaklı Piramit haline gelmeden önce mastaba formlarıyla birkaç planı vardı... Muazzam kütlenin ağırlığı, taşları aynı hizada yerleştiren inşaatçılar için bir meydan okumaydı. anıtın parçalanmasını önlemek için içe doğru eğimlidir. 

    Basamaklı Piramit tamamlandığında 204 fit ( 62 metre ) yüksekliğe yükseldi ve zamanının en yüksek yapısı oldu. Çevredeki kompleks, 40 dönümlük ( 16 hektar ) bir alanı kaplayan ve 30 fit ( 10,5 metre ) yüksekliğinde bir duvarla çevrili rahipler için bir tapınak, avlular, türbeler ve yaşam alanları içeriyordu. Duvarın içine oyulmuş 13 sahte kapı vardı ve güneydoğu köşesinde yalnızca bir gerçek giriş kesilmişti; tüm duvar daha sonra 2.460 fit ( 750 metre ) uzunluğunda ve 131 fit ( 40 metre ) genişliğinde bir siperle çevrelendi. Tarihçi Margaret Bunson şöyle yazıyor:

    Imhotep, kompleksi Djoser için bir mezarlık tapınağı olarak inşa etti, ancak Mısır halkının ruhani idealleri için bir sahne ve mimari model haline geldi. Basamaklı Piramit sadece tek bir piramit mezar değil, tapınaklar, şapeller, köşkler, koridorlar, kilerler ve salonlardan oluşan bir koleksiyondu. Planına göre taştan yivli sütunlar çıkmıştır. Yine de külliyenin duvarlarını eski mimari üsluplara göre kralın sarayının duvarlarına uydurarak geçmişle bağını korumuştur. 

    Djoser, Imhotep'in yaratılışından o kadar etkilendi ki, anıtlarında yalnızca kralın adının göründüğü ve Imhotep'in adının da yazıldığı eski emsali göz ardı etti. Djoser öldüğünde, Basamaklı Piramidin altındaki mezar odasına yerleştirildi ve Imhotep'in halefleri Sekhemkhet ( yaklaşık MÖ 2650 ), Khaba ( yaklaşık MÖ 2640 ) ve Huni'ye ( yaklaşık MÖ 2630 ) hizmet ettiği düşünülüyor. ( -2613 MÖ). Akademisyenler, Imhotep'in Üçüncü Hanedanlığın dört kralına da hizmet edip etmediği konusunda hemfikir değiller, ancak kanıtlar onun uzun bir hayat yaşadığını ve yetenekleri nedeniyle çok arandığını gösteriyor.

Üçüncü Hanedan Piramitleri

    Imhotep, arkeologların başlangıçta Djoser'inkinden daha büyük olması gerektiğine inandıkları Sekhemkhet piramidinin ve kompleksinin tasarımı ve inşasında yer almış olabilir. Sekhemkhet saltanatının altıncı yılında öldüğü için piramit hiçbir zaman tamamlanmadı, ancak temel ve birinci seviye, tasarım açısından Imhotep'in Djoser'in piramidi üzerindeki çalışmasına benzerlikler gösteriyor.

    Sekhemkhet'in yerini, şimdi Katman Piramidi olarak bilinen ve yine Khaba öldüğünde yarım kalan kendi piramidini yaptıran Khaba aldı. Katman Piramidi de tasarım açısından Djoser'in anıtına benzer, özellikle temel için kare taban ve yapının yukarı yerine içeriye doğru inşa etme tekniği. Katman Piramidi ve Gömülü Piramit'in Imhotep tarafından mı yoksa tasarımlarına göre mi tasarlandığı bilinmemektedir.

    Daha sonraki piramitlerde Imhotep'in kişisel elinin lehinde tartışan akademisyenler ve bu iddiaya karşı çıkanlar var. Tartışmanın her iki tarafı da aynı delillere işaret ettiğinden ve teraziyi değiştirecek yeni bir şey ortaya çıkmadığından, mesele çözümsüz kalıyor. Imhotep'in son kral Huni'ye de hizmet ettiği düşünülüyor, ancak Huni'nin hükümdarlığı hakkında çok az şey bilindiği için bu iddia spekülatif olmaya devam ediyor. Huni'nin bir zamanlar kendi piramitlerini inşa ettiği düşünülüyordu, ancak şimdi bunlar kesinlikle diğer krallarla özdeşleştirildi.

Tıbbi Katkılar

    Imhotep, Modern Tıbbın Babası Hipokrat doğmadan 2200 yıl önce tıpla uğraşıyor ve bu konuda yazılar yazıyordu. Genellikle 100'e yakın anatomik terim içeren ve 48 yaralanmayı ve bunların tedavisini anlatan bir Mısır tıbbi metni olan Edwin Smith Papirüsü'nün yazarı olarak kabul edilir. Metin bir askeri saha kılavuzu olabilir ve MÖ'ye tarihlenir. MÖ 1600, Imhotep'in zamanından çok sonra, ancak daha önceki çalışmalarının bir kopyası olduğu düşünülüyor.

    Edwin Smith Papirüsü, MS 1862'de onu bir antika satıcısından satın alan koleksiyoncunun adını almıştır. Mısır hiyerogliflerinin el yazısı kısaltması olan hiyeratik yazıyla yazılmıştır . Çalışmanın en ilginç yönü, yaralanmaları tedavi etmek için sahip olduğu modern yaklaşımdır. Antik dünyanın birçok tıbbi metninin aksine, Edwin Smith Papirüsü'nde büyü tedavilerine çok az başvuru vardır. Her yaralanma, aşağıdaki tedavi, prognoz ve açıklayıcı notlarla rasyonel olarak tanımlanır ve teşhis edilir. Bu, o sırada yaygın olarak kullanılan tıbbi uygulamalara herhangi bir ima olmadığı anlamına gelmez; papirüsün arka tarafında şifa için sekiz büyü ve ilahiler bulunur.

    Muayeneler, günümüzün bir doktora ziyaretiyle aynı çizgide tanımlanır. Hastalara nerede yaralandıkları / acı hissettikleri sorulur, ardından doktor hastaya dokunarak veya dürterek ve sorgulayarak yarayı ele alır. Her girişten sonra verilen prognoz, ABD Ulusal Tıp Kütüphanesi'nin konuyla ilgili makalesine göre "Başa çıkacağım bir rahatsızlık" veya "Mücadele edeceğim bir rahatsızlık" veya "Hiçbir şeyin yapılamayacağı bir rahatsızlık" ifadeleriyle başlıyor. Konu, "eski bir hekim ölümcül olduğunu bildiği bir durumu tedavi etmeyi genellikle reddettiği için tıp etiğinin en eski biçimi olarak görülebilir." Milli Kütüphane makalesi, bu tahminlerin "kötü bir sonuç beklendiğinde" bir tür sigorta görevi görebileceğini gözlemleyerek devam ediyor.

İmhotep Sonrası

   Ahlak ve din üzerine bir dizi didaktik yazının yanı sıra şiir, bilimsel gözlemler ve mimari incelemeler de Imhotep'e atfedilir, ancak günümüze ulaşamamıştır; sonraki yazarların eserlerinde bunlara atıfta bulunulmaktadır. Başyapıtı Basamaklı Piramit hakkında Miroslav Verner şöyle yazıyor:

    İnsanlık tarihinde Saqqara'daki Basamaklı Piramit kadar önemli bir yeri olan çok az anıt vardır... Onun piramit kompleksinin Mısır'da ve bir bütün olarak dünyada anıtsal taş mimarinin evriminde bir kilometre taşı oluşturduğunu abartmadan söyleyebiliriz. . Burada inşaat malzemesi olarak büyük ölçüde kireç taşı kullanılmış ve piramit şeklinde anıtsal bir kral mezarı fikri ilk kez burada gerçekleştirilmiştir. Güney Saqqara'da bulunan bir Ondokuzuncu Hanedan yazıtında, eski Mısırlılar Djoser'i taş mimarinin mucidi olarak yorumlayabileceğimiz 'taş açacağı' olarak tanımlıyorlardı. 

    Djoser'e atfedilen yenilikler, aslında tamamen taştan devasa bir anıt inşa etme vizyonunun ardından Imhotep tarafından başlatıldı. Daha önce hiç denenmemiş, belki de hiç aklına bile gelmemiş bir başarıyı hayal edip gerçeğe dönüştürebildi; bunu yaparken dünyayı değiştirdi. Mısır manzarasını tanımlayan büyük tapınaklar ve idari binalar, saraylar ve mezarlar, piramitlerin görkemli anıtları ve yüksek heykeller, hepsi Imhotep'in Saqqara'daki Basamaklı Piramit vizyonuyla başladı.

    Taştan inşa edilen bir anıt bir kez tamamlandığında, Giza'nın "gerçek piramitlerini" yaratmak için ayrıntılara ve teknolojideki gelişmelere daha fazla dikkat edilerek tekrar tekrar denenebilirdi . Dahası, Mısır'a gelen ziyaretçiler bu muazzam yaratımları gören kendi ülkelerine, örneğin Yunanistan'a , daha sonra Imhotep'in önce hayal edip sonra gerçeğe dönüştürdüğü şeyleri inşa ettiklerine dair raporlar getirdiler .